Ouderlijk gezag en omgang
Voor kinderen is er niets zo belangrijk als zijn of haar ouders. De rol van ouders is voor kinderen van onschatbare waarde. Ouderlijk gezag en omgang spelen hierbij ook een grote rol, of het nu gaat om het stellen van grenzen, het geven van liefde, of het stimuleren van groei.
Gezag
Een kind komt voort uit twee ouders. Wanneer kinderen worden geboren tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap ontstaat er automatisch een juridische band tussen de beide ouders en het kind. Zo hebben beide ouders automatisch het ouderlijk gezag. Dit betekent dat de ouders samen beslissingen moeten maken over het kind. Zo moet er bijvoorbeeld beslist worden waar het kind naar school gaat en of het kind met de ene ouder op vakantie mag naar het buitenland.
Er worden steeds meer kinderen geboren waarbij de ouders niet zijn getrouwd of een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan. Kinderen, geboren voor 1 januari 2023, hadden in eerste instantie één juridisch ouder: de moeder. De vader kon het kind erkennen. Voor het verkrijgen van gezag was daarna nog toestemming van de moeder of een uitspraak van de Rechtbank nodig.
Sinds 1 januari 2023 geldt dat ook ongehuwde en niet geregistreerde partners automatisch het gezamenlijk ouderlijk gezag krijgen. Dit gebeurt als de biologische moeder het kind laat erkennen door haar partner, wanneer het kind na 1 januari 2023 is geboren. Zij gaan dan gezamenlijk naar de gemeente waar zij wonen ten tijde van de zwangerschap of na de bevalling om aan te geven dat die persoon dat kindje (in de buik of er al buiten) wil erkennen. De toestemming blijkt dan ook uit de mededelingen van moeder.
Wanneer dit is geregeld, hoeft de partner op een later tijdstip niet me
er naar de Rechtbank, noch behoeven zij de gezag formulieren in te vullen via de site van www.rechtspraak.nl. Het belang van deze wetswijziging is gelegen in het feit dat men meent dat er geen extra procedures meer noodzakelijk zijn, mede gelet op eventuele toekomstige disputen en erfenissen c.a..
Mocht het zo zijn dat de moeder niet instemt met de erkenning of het belasten van haar partner met het gezamenlijk ouderlijk gezag, dan is het noodzakelijk om binnen de wettelijke termijn een procedure te starten. Tijdens deze procedure zal dan aan de rechter worden gevraagd om, in plaats van de moeder, toestemming te geven voor de erkenning. De rechter moet hierbij vervolgens een belangenafweging maken. Het is verstandig hier een advocaat hierbij te betrekken. Een advocaat kan u namelijk helpen uw belang zo helder mogelijk aan de rechter uit te leggen.
Vervangende toestemming
Gezagskwesties kunnen erg ingewikkeld zijn, vooral wanneer ouders het niet eens kunnen worden over belangrijke beslissingen met betrekking tot hun kinderen. Denk hierbij aan de vraag naar welke school jullie kind moet gaan, of de vraag of een bepaald onderzoek nodig is. In dergelijke situaties kan vervangende toestemming de oplossing bieden.
Vervangende toestemming is een juridische maatregel waarbij de rechter toestemming verleent voor een bepaalde handeling of beslissing namens één ouder, wanneer de andere ouder geen instemming geeft. Dit kan van toepassing zijn op zaken zoals medische behandelingen, schoolkeuze, of een verhuizing. Ook komt het voor dat een ouder geen toestemming geeft om op vakantie te gaan, terwijl dit bij twee ouders met gezag wel vereist is. Dit kan ook aan een rechter worden voorgelegd, waarbij het uitgangspunt is dat er vervangende toestemming wordt verleend, tenzij er ernstige en gerede bezwaren zijn.
Vervangende toestemming kan noodzakelijk zijn wanneer ouders met gezamenlijk gezag niet tot overeenstemming kunnen komen over belangrijke beslissingen die het welzijn van een kind kunnen beïnvloeden. De rechter zal altijd het belang van het kind vooropstellen bij het nemen van een beslissing over vervangende toestemming. Dat houdt echter niet in dat het belang van een van de ouders niet zwaarder kan meewegen
Heeft u te maken met gezagskwesties en overweegt u vervangende toestemming? Bij AAN Advocaten staan wij klaar om u te helpen.
Afspraken over omgang
Wanneer beide ouders het ouderlijk gezag over het kind dragen, spreekt men over een contactregeling. In het geval dat slechts één ouder het ouderlijk gezag over het kind draagt, spreekt men over een omgangsregeling.
In de wet staat dat ieder kind recht heeft op omgang / contact met beide ouders. De ouders kunnen een dergelijke omgangsregeling / contactregeling vastleggen in een ouderschapsplan. Het maken van goede afspraken hierover is dus heel belangrijk. Kinderen hebben vaak behoefte aan duidelijkheid, maar willen ook hun ouders blijven zien. Om voor de kinderen (en de ouders) deze duidelijkheid te creëren kunnen de afspraken worden vastgelegd (vaak in een ouderschapsplan). In onderling overleg kunnen ouders hier vanaf wijken, maar een ouderschapsplan biedt in veel situaties een vangnet waar ouders op kunnen terugvallen. Onze advocaten helpen u als het nodig is met het maken van deze afspraken. Hierbij leggen wij uit wat de geldende uitgangspunten zijn en houden wij rekening met uw wensen. Onze advocaten hebben veel ervaring met het in mediation maken van afspraken over de omgang, maar ook als partijen er samen niet uitkomen doen zij er alles aan om ervoor te zorgen dat er een omgangsregeling komt die recht doet aan uw wensen.
Het nakomen van omgang
Helaas blijkt uit de praktijk dat het ouders niet altijd lukt om afspraken te maken of gemaakte afspraken na te komen. Ook is het mogelijk dat een bestaand ouderschapsplan gewijzigd moet worden en de ouders hier niet uit komen. Het niet-nakomen van een omgangsregeling kan leiden tot veel stress en verdriet. Vooral voor de betrokken kinderen, maar evengoed bij hun ouders. In dat geval kan een ouder de door hem of haar gewenste omgangsregeling / contactregeling voorleggen aan een rechter. Het is hierbij belangrijk om daadkrachtig op te treden, maar wel altijd het belang van de kinderen in het oog te houden. Als ouder wilt u het beste voor de kinderen, het is dan fijn om iemand naast u te hebben staan die u hierbij kan helpen.
Omgang met opa’s en oma’s of anderen die dicht bij het kind staan
In bijzondere gevallen kan ook een derde een omgangsregeling met het kind afdwingen bij de rechter. Dit kan alleen als deze derde in een zogenoemde nauwe en persoonlijke betrekking staat tot een kind (bijvoorbeeld een opa of oma). Dit houdt in dat de opa en oma voldoende bestendig en intensief contact hebben met het kind en dat het contact met het kind ook van voldoende waarde is. Ook opa’s en oma’s hebben in sommige gevallen dus de mogelijkheid de rechter te vragen een omgangsregeling met hun kleinkind vast te stellen.
Heeft u een vraag over een omgangsregeling / contactregeling of het ouderlijk gezag? Neem contact op met een van onze familierecht advocaten.